Yazmayın, İnşa Edin!

 

 

Merhaba. Umarım hepinizin sağlığı yerindedir. Bugün en son yazımda da bahsettiğim gibi senaryo yazmakla ilgili bir eğitim videosunu çevireceğim. Arada kendimden de bir şeyler ekleyeceğim. Kolay ayırt edebilmeniz için kendi fikirlerimin italik yazılmış olacağımı belirterek, fazla uzatmadan çeviriye geçiyorum. İyi okumalar.

Screenwriting Masterclass - Don't Write It, Build It! - CJ Johnson

Yazmayın, İnşa Edin!- CJ Johnson

Senaristlik bulmaca gibidir. Hikayenizi sadece yazmayın, onu geliştirin.

Bildikleriniz hakkında yazın. Ama aynı zamanda etrafınızdaki insanların otantik hikayelerinden de faydalanın. Bildiğini yaz demek sadece kendi hikayeni yaz demek değildir. Tecrübe ettiğiniz, tanıdığınız, bildiğiniz hayatları yazın.

Sanıyorum daha önce bir yazımda senarist olmaya karar verdiğinizde etrafınızdaki her şeyin sizin için bir hikaye unsuru olmaya başladığından bahsetmiştim. Yeri gelmişken buna biraz kez daha değinelim. Etrafınızdaki her şeye dikkat kesilmek, gözlemci olmak bizim işimizin en önemli parçası malumunuz. Bu her zaman etrafınızda olanlarda, bütün bir hikayeyi hazır bir şekilde bulacaksınız anlamına gelmiyor elbette. Çoğu zaman her seferinde küçük detaylar ekleniyor sadece. Ama bu küçük detaylar bir araya gelip hikayemizin tamamlanmasına katkı sağlayacağı için çok önemliler.

SENARYO YAZIMI İÇİN GEREKLİ ARAÇLAR

1-  ÜÇ PERDELİ YAPI (3 ACT STRUCTURE)

3 perdeli yapı eğer bilmiyorsanız gözünüzü korkutabilir ama aslında son derece basittir. Her hikaye bir başlangıç, gelişme ve sona sahiptir.

Uzun metrajlı bir filmde, ki ortalama 100 sayfadır, ilk perde 30 sayfa, ikinci perde 40 sayfa ve son perde de 30 sayfadır. 2. Perde ilk perde ve son perdeden daha uzundur.

Bu ayrım hep o bahsettiğimiz klasik 1. ve 3. Perdelerin hikayenin %25’ini oluştururken, 2. Perdenin %50 olması durumundan farklı görünüyor gibi olabilir sizin için. Kafanız karışmasın. Benzer şeylerden bahsediliyor aslında. Özetle oranlar kullandığınız 3 perdeli yapı versiyonuna bağlı olarak değişmekle beraber 2. Perde her zaman en uzun olandır.

Düşündüğünüzde aslında bir şaka da 3 perdeli yapıya uygundur. Keskin bir başlangıcı, biraz uzunca bir orta kısmı ve keskin bir sonu vardır.

Burada ‘ben sonu olmayan bir hikaye anlatabilirim’ diyebilirsiniz. Ben de size ‘siz tam olarak hikaye anlatmıyorsunuz, daha çok deneysel bir şey yapıyorsunuz derim.’ Çünkü etkili hikaye anlatımı her zaman 3 perdeli yapıya dayanır.

Üniversitedeyken bize seçmeli dersiniz olacak dediler. Biz de bir grup saftirik çok sevindik, istediğimiz eğlenceli dersleri alabileceğiz diye. Sonra dönem kaydı yaparken seçmeli derslerin bizim yerimize seçildiğini gördük. Dersin adının yanında da şöyle yazıyordu; ‘Zorunlu Seçmeli Ortak Ders’ 😊😊 Bu 3 perdeli yapı da böyle bir şey işte, kullanmak zorunlu değil ama mecburi😊

2-     ANA KAHRAMAN & RAKİP (PROTAGONIST & ANTAGONIST)

Ana kahraman hikayenizin öznesidir. Hikayeye öncülük yapan karakterdir. Rakip ise ikincil bir karakterdir ve bir şekilde ana kahramanınızın karşıtıdır. Rakip hikayede kahramana göre daha az zamana sahiptir.

Mesela James Bond filmlerinde Bond ana karakterdir ve çözmek zorunda olduğu bir görevi vardır. Genelde rakibi ise her zaman bir kötü karakterdir ve onun da havalı ve önemli bir karakter olduğunu görürsünüz.

Romantik hikayelerde genelde bir karakter ana kahraman olmak zorundadır. Yani karakterlerden biri filmde daha fazla süreye sahip olmalıdır.

Romantik komedi hikayesinde türün gereği karakterler birbirlerine aşık olmalıdırlar. Genelde birinci bölümün sonuna kadar birbirleriyle tanışıp aşık olmuş olurlar. İkinci perdede ise bir şekilde fiziksel olarak ya da duygusal olarak bir araya gelmeleri önünde birtakım engeller olur ve bunların üstesinden gelmeye çalışırlar. Bu noktada birbirleri için olmadığının düşünmeye başlayabilirler. Engeller onları ayrı düşmesine sebep olur. Ve son perdede ise sorunların üstesinden gelirlerse mutlu son olur eğer gelemezlerse ya da karakterler bir arada olmayacak şekilde değişirlerse ayrılırlar. Romcomlarda hangi karakterin ana kahraman olduğunu anlamak için şuna bakmalısınız; Hangi karakter en büyük yolculuğu yaşıyor? Yani duygusal ve fiziksel olarak en büyük değişimi yaşayan karakter hangisi?

Rakip dediğimiz karakter her zaman, karakter olarak kötü biri olmak zorunda değil arkadaşlar. Rakibin esas amacı kahramanımızla isteği önünde engel oluşturması. Özelliği bu. Mesela olimpiyat şampiyonu olmaya çalışan aynı takımdan iki kişi düşünelim. Ana kahramanımız (hikayenin üzerine kurgulandığı kişi) ve takım arkadaşı. Şimdi hem kahramanımız hem rakibi son derece çalışkan, şampiyon olmak için her türlü özveriyi yapan iki kişi olabilir. Burada rakibin illaki ana kahramanın önüne engel çıkarmak için kötülük yapması beklenmez. Yani kimsenin görmediği yerde kahramanımızın bacağını kırıp onun yerine takımın birinci adamı olması gerekmez. Mesela rakip kahramanımızdan daha iyi derece yapan bir sporcu olup, kahramanımız onun derecesini geçmeye çalışıyor olabilir. Rakip sahip olduğu bu özellik sayesinde varlığıyla, kahramanımız ve isteği olan olimpiyat madalyası arasında bir engel teşkil etmiş oldu. Bir antagonist kötü bir karaktere sahipse ona ‘villain’ deniliyor.

3-     ÇATIŞMA, ENGEL, YOLCULUK

(A story is a CONFLICT, a story is an OBSTRUCTION,  a story is a JOURNEY!)

Mesela A Star Is Born isimli filmde Lady Gaga’nın karakteri ana kahraman, Bradley Cooper ise antagonisttir. Bradley Cooper’ın karakterinin hikaye boyunca çok büyük bir değişiklik yaşamadığını görürsünüz. Güçlü bir karakterdir ama o kadar. Filmin başında başarılı alkolik bir şarkıcı iken, filmin sonunda başarısız alkolik bir şarkıcıdır. Ama Lady Gaga’nın karakteri (karakterlerin isimlerini bileydim iyiydi) tüm sorunlarla yüzleşen, filmin sonunda başlangıçtan oldukça farklı bir noktada, farklı bir insandır.

Eğer bildikleriniz hakkında ya da kendi hikayenizi yazıyorsanız ana kahraman siz olmalısınız ya da hikaye ilerledikçe sizin versiyonlarınızdan biri olmalıdır. Rakip ise sizi amacınızdan alıkoyan, bir şekilde karşınızda duran kişidir.

4-     RİSKLER- YÜKSEK RİSKLER VE DÜŞÜK RİSKLER

(STAKES - HIG STAKES AND LOVE STAKES)

Aksiyon filmleri riskler konusu için çok güzel örneklerdir. Bu tarz filmlerde hikâye ilerledikçe risklerin de giderek artması söz konusudur. Ve bazen inanılmaz derecede yüksek riskli pozisyonlar, alınması gereken kararlar vs. olabilir. Çünkü bütün riskler bir şekilde birbirine bağıntılıdır.

Romantik komedilerde ise aşk başlı başına en büyük risktir. Çünkü birine âşık olduğunuzda bütün hayatınız değişir.

Kısaca her hikâyede risklerin olabildiğince, aksiyon filmlerindeki gibi yüksek riskler olmalıdır. Ve şunu her zaman aklınızda bulundurmalısınız, riskler ne kadar yüksek olursa seyirci hikâyeye/karakterlerinize o oranda bağlanır ve hikâyeden daha çok keyif alır.

Bu riskler mevzuu aslında kahramanınız bir engelle karşılaştığında o engeli aşmak için aldığı kararın, ona kazanıp/kaybettireceklerinin onun için ne kadar önemli olduğuyla ilgili büyük oranda.

5-     ÇEVRE (MILIEU)

Fransızca kökenli Milieu teknik bir kelimedir. Basitçe anlamı düzenlemektir. (Kelime anlamı olarak çevre anlamına geliyor ama hikayede çevrenin kurulması, düzenlenmesi anlamında kullanılıyor.) Fakat mutlak bir zaman ve mekândan farklıdır. Daha çok hikâyenin kurulduğu dünyayı anlatmak için kullanılır. Mesela A Star Is Born filminde milieu müzik endüstrisidir.

6-     TEMA (THEME(S))

Her hikâye bir şey ya da biri hakkındadır. Ama tema daha çok hikâyede gerçekleşen her şeyin neyle ilgili olduğu hakkındadır.

Örneğin A Star Is Born; aşk, bağımlılık, ünlü olmanın doğası hakkında. Hikâyeyi anlatırken bütün bunları anlatırsınız. Ama tema bütün bunlar aslında neden olmaktadır bunu anlatmaktadır.

Her hikâye bir konu hakkında olmalıdır. Ama tema aslında anlatmak istediğiniz şeydir.

…

‘Fikir’, ‘tema’ ve ‘konu’ üçlüsünü birbirinden ayırt edemiyorsanız bu sorununuza çözüm olması için bakınız; https://senaryodasi.blogspot.com/2020/06/hikaye-fikri-nasl-bulunur.html

Videonun tamamı; https://www.youtube.com/watch?v=PpUE1cu8rPc