Syd Field’ın Paradigması

Herkese merhabalar. Bugün uzun zaman önce yazacağımı söylediğim 3 perdeli yapının versiyonlarından biri olan Syd Field’ın dramatik yapısına değineceğim.

Bu yazıyı okumaya başlamadan önce eğer senaryo yazımı hakkında hiçbir bilgiye sahip değilseniz, kavramlara aşina olabilmek adına, lütfen önce Teknik Konular kısmında senaryo ile ilgili yazdıklarımı okuyun.

Syd Field’ın senaryo tanımı;

Screenplay is a story told in pictures with dialogue and description placed within  the context of dramatic structure.

Senaryo, dramatik yapının içine diyalog ve tasvirlerle yerleştirilmiş, resimlerle anlatılan bir hikayedir.

*Senaryo yazmak adım adım, gün gün ilerleyen bir süreçtir. Bu süreçte bulduklarınız/tasarladıklarınız işinize yarıyorsa kullanın, yaramıyorsa kullanmayın. 

Syd Field’a göre senaryo yazımı 4 ana aşamadan oluşuyor.

-          Hikaye fikrinin bulunması (Hikayeniz ne hakkında? / Hikayeniz kimin hakkında?)

-      Karakterlerin tasarlanması, hikayedeki olayların belirlenmesi, 4 sayfalık bir tretman yazılması, hikayenin dramatik yapısının tasarlanması

-          Senaryonun yazılması

-          Senaryonun düzenlenmesi (rewriting)

4 sayfalık bir tretmanda yazılması gerekenler.

-          Açılış sahnesinin dramatik anlatımı  

-          Act I’in (1. Perdenin) özeti 

-          Plot Point I’in (Dönüm noktası I) dramatik anlatımı

-          Act II’de ki (2. Perde) engelin özetlenmesi

-          Plot Point II’nin (Dönüm noktası II) dramatik anlatımı

-          Act III’ün (3. Perde) özeti

-          Act III’de ki kapanış sahnesinin anlatımı

Daha önce belirttiğim gibi tretman yazımının pek çok versiyonu var. Kimisi 3-4 sayfayı yeterli görürken, kimisi 25-30 sayfa yazabiliyor. Bu konuyu daha önce uzun uzun yazdım burada tekrar açmayacağım ama ben Syd Field’ın tretman mantığını çok kullanışlı buluyorum, tavsiye ederim. Her zaman tam olarak 4 sayfa olmayabiliyor hikayenizin tretmanı ama önemli olan mantığı kavramak diye düşünüyorum.

Not: Lütfen yazının kalan kısmını yukarıdaki görseli dikkate alarak okuyun ki bu yapının hangi aşamasında ne yapılması gerektiği net bir şekilde kafanızda canlanabilsin.

Act I – Beginning – Set Up (1. Perde -  Başlangıç – Düzen / Kurmak)

Act II – Middle – Confrontation (2. Perde – Orta – Yüzleşme / Meydan Okuma)

Act III – End – Resolution (3. Perde – Son – Çözüm)

1.Perde (30 sayfa)

Hikayenizdeki ana karakterin tanıtıldığı, kahramanın günlük hayatından kesitler içeren, kahramanın diğer karakterle ilişkilerinin gösterildiği ilk bölümdür. Bu kısımda kahramanın dramatik önceliğinin gösterilmesi gerekir.

* Syd Field’ın yapısından bağımsız olarak 1. perdede ilk görünen kişinin hikayenin ana kahramanı olmasının, seyircinin karakterle özdeşleşmesi açısından çok önemli olduğu belirtilir. Açılışı kahramanınızı göstererek yapmak iyi bir seçenek olabilir.

1. perdede beklenmedik olayın gerçekleşmesiyle kahramanın günlük hayatındaki düzen bozulur. Bu perdenin sonunda birinci dönüm noktası gerçekleşmelidir. Dönüm noktası karakterin bir olay ya da bir dizi olaylar sonucunda başka bir tarafa yönelmek zorunda kalmasına sebep olan olaydır. Bu durum her geçen dakika kahramanın ve amacının (isteğinin) arasındaki mesafenin açılmasına sebep olur.

2.Perde (60 sayfa)

Syd Field bu perdeyi 2 yarıya ayırıyor.

2.perdenin birinci ve ikinci yarısında, Pinch 1 ve Pinch 2 dediği iki ayrı olay gerçekleşmesi gerekiyor. Bu olaylar daha ziyade seyircinin ilgisini diri tutulmasını sağlayacak olaylardır. Yani her üç perdede gerçekleşen büyük olayların aksine pinch 1 ve 2, hikayeye yön vermek için değil de hikayenin ritminin belli bir noktanın altına düşmesini engellemek ve seyirciyi hikayede tutmak amacıyla kullanılır. Ama tabii ki hikayenin ilerleyişine de katkısı vardır. Hikayeden bağımsız bir şeyden bahsetmiyoruz.

İkinci perdedeki esas büyük olay ise, bu perdenin ortalarında gerçekleşen Midpoint’tir. Midpoint kahramanın önündeki engellerin arttığı ve olayların daha karmaşık bir hal almasına sebep olan noktadır.

Ve nihayet bu perdenin sonunda gerçekleşen 2. Dönüm noktası, olayların geri dönülmez bir şekilde ilerlediği ve kahramanımızın amacına ulaşmak için bir aksiyon alması gereken sona doğru gittiği yerdir.

3.Perde (30 sayfa)

Üçüncü perde hikayedeki bütün olayların en zorlayıcı noktaya ulaşıp climax (doruk nokta) ile birlikte çözüme ulaştığı, kahramanımızın hikayenin sonunda kazanıp ya da kaybettiği perdedir. Bu perdede kahramanımızın amacına ulaşıp ulaşmadığını görürüz.

Her bir perde için 30 sayfa, 60 sayfa gibi rakamlar verdik ama burada anlatılmak istenen hikayede 1. perdenin %25, 2 perdenin %50 ve son perdenin de %25’lik bir kısmı olacak şekilde ayarlanması gerektiği. Bu rakamlar Syd Field’dan bağımsız genel olarak tüm 3.perdeli yapı versiyonlarında aynı şekilde önerilir.

Daha öncede söylediğim gibi Syd Field’ın paradigması 3 perdeli yapının en sade versiyonudur. Gördüğünüz gibi her perdede gerçekleşen spesifik bazı olaylar dışında aslında bu dramatik yapı bir hikayenin baştan sona giriş, gelişme ve sonuç bölümleriyle anlatılmasından ibarettir.